آوای دل

چرا انسان گناه مي کند؟

اولاً:معناي گناه، گناه به معناي «خلاف» است. و در اسلام هر گونه كاري كه بر خلاف فرمان خداوند باشد، گناه است، گناه هر چند كوچك باشد، چون نافرماني خداست، بزرگ است.(1)
واژه‎هاي بيانگر گناه در قرآن و روايات:

در زبان قرآن و روايات، با واژه‎هاي مختلفي از گناه ياد شده است كه هر كدام از بخشي از آثار شوم گناه پرده بر‎مي‎دارد و بيانگر گوناگون بودن گناه است. از جمله واژه‎ها عبارتند از: ذنبْ، معصيت، إثم، سيئة، جرم، فسق، فساد، فجور، فاحشه، و…(2)

زمينه‎ها و عوامل پيدايش گناه يكي از موضوعات بسيار مهم، در بحث گناه‎شناسي، شناخت «زمينه‎هاي گناه» است.
كسي كه مي‎خواهد گناه نكند، حتماً بايد به زمينه‎هاي گناه توجه كند. وقتي آنها را شناخت به پيشگيري و درمان آن بپردازد.
كمبود ويتامين‎هاي مختلف در بدن انسان را آمادة پذيرش ميكروبها مي‎كند به استقبال بيماريها مي‎برد. و بيماريها را در وجود خود، پرورش و گسترش مي‎دهد، قطعاً براي پيشگيري يا درمان بيماريها، بايد كمبود ويتامين‎ها جبران گردد، تا زمينه پذيرش بيماريها و همچنين زمينه پرورش بيماريها از بين برود. بنابراين، در اين راستا، بايد «زمينه‎شناس و زمينه‎زدا» باشيم. في المثل اگر در منزل چاه فاضلابي باشد كه، زمينه‎ساز انواع پشه‎ها است و سمپاشي نيز بيهوده است، بايد چاه را پر كرد.(3)
در بررسي زمينه‎هاي گناه، مي‎توان به زمينه‎هاي فرهنگي و تربيتي، خانوادگي، اقتصادي، اجتماعي رواني و سياسي اشاره كرد؛

1* جهل و حماقت.(4)

2*حرام خواري؛
از نظر علم و دين، مسلم است كه همانگونه كه غذا در جسم انسان، اثر دارد و موجب حفظ جسم و تقويت آن مي‎گردد، در روح انسان نيز اثر دارد.(5)
3*خانواده؛(6)
4*فقدان تربيت ؛
5* آلودگي محيط زندگي؛(7)

6* دوستان ناباب؛
اساساً استعدادها و توانايي‎هاي آدمي در ارتباط صميمي، صادقانه و دوستانه با ديگر افراد شكوفا مي‎شود. پس ضرورت دوست داشتن و معاشرت از يك سوء و پرهيز از دوستان ناباب ما را بر آن مي‎دارد تا در «آيين دوست‎يابي» دقت كنيم.(8)
7* فقدان بينش سياسي - اجتماعي؛(9)
8*تقليد كوركورانه تقليد؛.(10)

9* غفلت‎زدگي؛(11)
10*پيروي از هوي و هوس؛
هوا پرستي در واقع ثمرة تلخ غفلت‎زدگي و درست در مقابل خداپرستي است. به عبارت ديگر هواپرستي پذيرش نابخردانه حكومت نفس اماره و شيطان درون است.(12)

اميرالمؤمنين (عليه السلام)فرمودند:
«صافّوا الشيطان با لمجاهدةِ و أغلبوهُ بالمخالفةِ تزْكُو أنفسكم و تَعْلُوا عِندالله درجاتِكم»
«با شيطان به وسيله مجاهده، مصاف دهيد و با مخالفت‎ فرمان‎هايش بر او غلبه يابيد، نفس خود را پاكيزه كنيد و درجات خود را نزد خداوند بالا ببريد».(13)

منابع:
(1) . گناه‎شناسي، محسن قرائتي، انتشارات پيام آزادي، چاپ: طلوع آزادي، چاپ اول، 1369، ص 14.
(2) . همان، ص 18.
(3) . گناه‎شناسي، محسن قرائتي، ص 24.
(4) . گناه شناسي، محسن قرائتي، ص 35.
(5) . گناه و ناهنجاي، سيد مجيد حسني، ناشر: دارالغدير قم، چاپ اول، ص 61.
(6) . گناه شناسي، محسن قرائتي، ص 55.
(7) . گناه و ناهنجاري، سيد مجيد حسني، ناشر: دارالغدير قم، چاپ اول، ص 99.
(8) . گناه و نابهنجاري، ص 117.
(9) . همان ص 143.
(10) . گناه شناسي، ص 65.
(11) . گناه و ناهنجاري، ص 185.
(12) . گناه و نابهنجاري، ص 213.
(13) . شرح غررالحكم، ج4، ص 217.