سوره هود
تفسیر و ترجمه آیه8سوره هود
وَ لَئنِْ أَخَّرْنَا عَنهُْمُ الْعَذَابَ إِلىَ أُمَّةٍ مَّعْدُودَةٍ لَّيَقُولُنَّ مَا يحَْبِسُهُ أَلَا يَوْمَ يَأْتِيهِمْ لَيْسَ مَصْرُوفًا عَنهُْمْ وَ حَاقَ بهِِم مَّا كاَنُواْ بِهِ يَسْتهَْزِءُونَ.
ترجمه آیه:
و اگر چندگاهى عذابشان را به تأخير بيفكنيم مى پرسند: چه چيز مانع آن شده است؟ آگاه باشيد چون عذابشان فرا رسد، آن را باز نگردانند، و آنچه مسخره اش مى كردند آنان را در بر خواهد گرفت.
تفسیر آیه:
نکته ها:
در حديثى كه از امام باقر و امام صادق عليهما السلام روايت شده فرموده اند:
منظور از «أُمَّةٍ مَعْدُودَةٍ» در اين آيه ياران حضرت مهدى عليه السلام هستند كه بشماره اصحاب بدر بيش از سيصد و ده نفر هستند و مانند ابرهاى پائيزى گرد هم جمع شوند.(1)
در روايات متعددى كه از طرق اهل بيت ع به ما رسيده، امت معدوده به معنى نفرات كم، و اشاره به ياران مهدى ع گرفته شده است، به اين ترتيب معنى آيه نخستين چنين مى شود: اگر ما مجازات اين ستمگران و بدكاران را به قيام مهدى و يارانش واگذار كنيم آنها مى گويند چه چيز جلو عذاب خدا را گرفته است؟(2)
ولى البته همانگونه كه گفتيم معنى ظاهر آيه اين است كه امة معدودة به معنى زمان معدود و معين است و اتفاقا در روايتى كه از امير مؤمنان على ع در تفسير آيه نقل شده” امت معدوده” همين گونه تفسير گرديده، بنا بر اين روايات مزبور ممكن است اشاره به معنى دوم آيه و به اصطلاح” بطن آيه” بوده باشد كه البته در اين صورت بيان يك قانون كلى در مورد ستمگران است، نه يك مساله مربوط به مشركان و مجرمان زمان پيامبر ص و مى دانيم كه قرآن آياتش معانى مختلفى دارد، معنى نخستين و ظاهر آن ممكن است در باره يك مساله خاص يا گروه معينى باشد، اما معنى دوم آن يك معنى عام و مجرد از زمان و گروه معين.(3)
طبق بعضى روايات، يكى از مصاديقِ «أُمَّةٍ مَعْدُودَةٍ» زمان قيام حضرت مهدى عليه السلام است، يعنى خداوند تا آن زمان عذاب را از اين امّت برداشته است.
تأخير عذاب الهى مصالحى دارد همچون توفيق توبه براى گنهكاران، تولّد فرزندانِ مؤمن از والدين منحرف، علاوه بر آنكه وجود افراد صالح و دعاى آنان، سبب تأخير در نزول عذاب الهى مى گردد.
پيام ها :
1 . كارهاى خداوند، زمانبندى دارد. «أَخَّرْنا» … «إِلى أُمَّةٍ مَعْدُودَةٍ»
2 . قهر خداوند قابل تأخير است. «أَخَّرْنا …»
3 . مهلت و مدّت تأخير قهر و عذاب الهى، اندك است. «إِلى أُمَّةٍ مَعْدُودَةٍ»
4 . تأخير در عذاب، نشانه ى لطف خداست، نه دليل ضعف خدا. پس آن را مسخره نكنيم. «وَ لَئِنْ أَخَّرْنا» … «لَيَقُولُنَّ ما يَحْبِسُهُ»
5 . قهر الهى، از مسخره كنندگان برداشته نمى شود. «لَيْسَ مَصْرُوفاً عَنْهُمْ»
6 . به مهلت خداوند مغرور نشويم كه عذاب الهى دير و زود دارد، امّا سوخت و سوز ندارد. «يَوْمَ يَأْتِيهِمْ لَيْسَ مَصْرُوفاً عَنْهُمْ»
7 . شيوه ى برخورد كفّار، مسخره كردن عقايد دينى است. «كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ»(4)
