آوای دل

تفاوت عجله با سرعت چیست و چرا در قرآن کریم عجله نکوهش شده است ولی سرعت ستایش شده و مؤمنان تشویق شده‌اند که در کارهای خیر بر یکدیگر پیشی گیرند؟

عجله به معنای انجام دادن کاری پیش از زمان آن است که صفتی ناپسند است، مانند اینکه انسان بخواهد پیش از داخل شدن وقت نماز، آن را اقامه کند.

عجله مقتضای طبیعت مادی انسان است: خُلِقَ ٱلْإِنسَٰنُ مِنْ عَجَلٍ (انبیاء ۳۷) و گاهی انسان به حدی عجول است که شرّ را خیر می‌پندارد و تلاش می‌کند تا آن را به دست آورد و قرآن کریم انسان را بابت داشتن این صفت نکوهش کرده است: وَ يَدْعُ ٱلْإِنسَٰنُ بِٱلشَّرِّ دُعَآءَهُۥ بِٱلْخَيْرِۖ وَ كَانَ ٱلْإِنسَٰنُ عَجُولاً (اسراء ۱۱)
و انسان باید بکوشد تا با تربیت الهی خود را از این صفت ناپسند پاک سازد.

ولی سرعت یعنی شتاب برای انجام کار پسندیده در زمان خودش مانند اقامه نماز در اول وقت که این صفت از فضائل پسندیده انسان است و قرآن کریم انسان‌ها را به سرعت گرفتن در کارهای خوب تشویق فرموده است: وَ سَارِعُوٓا۟ إِلَیٰ مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَ ٱلْأَرْضُ (آل عمران ۱۳۳) و از آنان خواسته تا در انجام خوبی‌ها بر یکدیگر سبقت گیرند: فَٱسْتَبِقُوا۟ ٱلْخَيْرَٰتِ (مائده ۴۸)

البته گاهی واژه عجله نیز در معنای سرعت به کار می‌رود که این امر از قرائن فهمیده می‌شود، مثلاً وقتی پس از داخل شدن وقت نماز گفته می‌شود ” عجلوا بالصلاة” روشن است که منظور از عجله همان سرعت است.