چرا انسان گناه مي کند؟
چرا انسان گناه مي کند؟
اولاً:معناي گناه، گناه به معناي «خلاف» است. و در اسلام هر گونه كاري كه بر خلاف فرمان خداوند باشد، گناه است، گناه هر چند كوچك باشد، چون نافرماني خداست، بزرگ است.(1)
واژههاي بيانگر گناه در قرآن و روايات:
در زبان قرآن و روايات، با واژههاي مختلفي از گناه ياد شده است كه هر كدام از بخشي از آثار شوم گناه پرده برميدارد و بيانگر گوناگون بودن گناه است. از جمله واژهها عبارتند از: ذنبْ، معصيت، إثم، سيئة، جرم، فسق، فساد، فجور، فاحشه، و…(2)
زمينهها و عوامل پيدايش گناه يكي از موضوعات بسيار مهم، در بحث گناهشناسي، شناخت «زمينههاي گناه» است.
كسي كه ميخواهد گناه نكند، حتماً بايد به زمينههاي گناه توجه كند. وقتي آنها را شناخت به پيشگيري و درمان آن بپردازد.
كمبود ويتامينهاي مختلف در بدن انسان را آمادة پذيرش ميكروبها ميكند به استقبال بيماريها ميبرد. و بيماريها را در وجود خود، پرورش و گسترش ميدهد، قطعاً براي پيشگيري يا درمان بيماريها، بايد كمبود ويتامينها جبران گردد، تا زمينه پذيرش بيماريها و همچنين زمينه پرورش بيماريها از بين برود. بنابراين، در اين راستا، بايد «زمينهشناس و زمينهزدا» باشيم. في المثل اگر در منزل چاه فاضلابي باشد كه، زمينهساز انواع پشهها است و سمپاشي نيز بيهوده است، بايد چاه را پر كرد.(3)
در بررسي زمينههاي گناه، ميتوان به زمينههاي فرهنگي و تربيتي، خانوادگي، اقتصادي، اجتماعي رواني و سياسي اشاره كرد؛
1* جهل و حماقت.(4)
2*حرام خواري؛
از نظر علم و دين، مسلم است كه همانگونه كه غذا در جسم انسان، اثر دارد و موجب حفظ جسم و تقويت آن ميگردد، در روح انسان نيز اثر دارد.(5)
3*خانواده؛(6)
4*فقدان تربيت ؛
5* آلودگي محيط زندگي؛(7)
6* دوستان ناباب؛
اساساً استعدادها و تواناييهاي آدمي در ارتباط صميمي، صادقانه و دوستانه با ديگر افراد شكوفا مي‌شود. پس ضرورت دوست داشتن و معاشرت از يك سوء و پرهيز از دوستان ناباب ما را بر آن ميدارد تا در «آيين دوستيابي» دقت كنيم.(8)
7* فقدان بينش سياسي - اجتماعي؛(9)
8*تقليد كوركورانه تقليد؛.(10)
9* غفلتزدگي؛(11)
10*پيروي از هوي و هوس؛
هوا پرستي در واقع ثمرة تلخ غفلتزدگي و درست در مقابل خداپرستي است. به عبارت ديگر هواپرستي پذيرش نابخردانه حكومت نفس اماره و شيطان درون است.(12)
اميرالمؤمنين (عليه السلام)فرمودند:
«صافّوا الشيطان با لمجاهدةِ و أغلبوهُ بالمخالفةِ تزْكُو أنفسكم و تَعْلُوا عِندالله درجاتِكم»
«با شيطان به وسيله مجاهده، مصاف دهيد و با مخالفت فرمانهايش بر او غلبه يابيد، نفس خود را پاكيزه كنيد و درجات خود را نزد خداوند بالا ببريد».(13)
منابع:
(1) . گناهشناسي، محسن قرائتي، انتشارات پيام آزادي، چاپ: طلوع آزادي، چاپ اول، 1369، ص 14.
(2) . همان، ص 18.
(3) . گناهشناسي، محسن قرائتي، ص 24.
(4) . گناه شناسي، محسن قرائتي، ص 35.
(5) . گناه و ناهنجاي، سيد مجيد حسني، ناشر: دارالغدير قم، چاپ اول، ص 61.
(6) . گناه شناسي، محسن قرائتي، ص 55.
(7) . گناه و ناهنجاري، سيد مجيد حسني، ناشر: دارالغدير قم، چاپ اول، ص 99.
(8) . گناه و نابهنجاري، ص 117.
(9) . همان ص 143.
(10) . گناه شناسي، ص 65.
(11) . گناه و ناهنجاري، ص 185.
(12) . گناه و نابهنجاري، ص 213.
(13) . شرح غررالحكم، ج4، ص 217.
