آوای دل

ذکرهای مخصوص روزهای هفته

ذکرهای مخصوص روزهای هفته از جمله بهترین و تاثیرگذارترین اذکار هستند.

گرچه در روايات و احاديث اسلامی براي ايام هفته دعاهايی وارد شده است؛ ولی گفتن ذكرهای ويژه‎ای كه برخی برای روزهای هفته ذكر كرده‎اند و گفته‎اند اگر چه گفتن آنها به عنوان ذكر و به قصد ثواب اشكالی ندارد؛ در عین حال در برخی روايات آمده كه امام صادق عليه السّلام فرمود:

«در روز پنجشنبه هنگام ظهر غسل كن و سجاده‎ات را آماده كرده و چهار ركعت نماز بخوان و بعد از حمد 10 بار سوره قدر را بخوان و سپس 100 مرتبه بگو: «اللّهم صل علی محمد و آله محمد و…» بنابراين، كسی كه مشغول ذكر چه به ترتيب مورد نظر و يا به هر گونه‎ای ديگر باشد از ثواب فراوانی برخوردار می‎شود. در هر زمان و مکان و با هر زبانی می­ توان ذکر گفت. بهتر است ذکرهای هر روز هفته، روزی 100 مرتبه خوانده شود.

شنبه: یا رَبَّ الْعالَمین: ای پروردگار جهانیان ذکر روز شنبه به اسم رسول خدا (ص) است.

روایت شده که در این روز زیارت حضرت رسول الله (ص) خوانده شود که خواندنش موجب بی‌نیازی می‌شود.

یکشنبه: یا ذَالْجَلالِ وَالْاِکْرام؛ ای صاحب جلال و بزرگواری ذکر روز یکشنبه به اسم امیرالمومنین علیه‌السلام و حضرت زهرا (س) است.

روایت شده که در این روز زیارت حضرت امیرالمؤمنین (ع) و زیارت حضرت زهرا (س) خوانده شود که خواندن آن موجب فتح و نصرت می‌شود.

دوشنبه: یا قاضِیَ الْحاجات؛ ای برآورنده حاجت‌ها ذکر روز دوشنبه به اسم امام حسن و امام حسین علیهما السلام است.

روایت شده در این روز زیارت آن دو بزرگوار خوانده شود که خواندن آن موجب کثرت مال می‌شود.

سه‌شنبه: یا اَرْحَمَ الرّاحِمین؛ ای مهربان‌ترین مهربانان ذکر روز سه‌شنبه به اسم علی‌ بن‌ الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد علیهم السلام است.

روایت شده در این روز زیارت سه امام خوانده شود که خواندن آن موجب روا شدن حاجات می‌شود.

چهارشنبه: یا حَیُّ یا قَیّوم؛ ای زنده، ای پاینده ذکر روز چهارشنبه به اسم موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد علیهم ‌السلام است.

روایت شده در این روز زیارت چهار امام خوانده شود که خواندن آن موجب عزت دائمی می‌شود.

پنجشنبه: لا اِلهَ اِلّا اللهُ الْمَلِکُ الْحَقُّ الْمُبین؛ نیست خدایی جز الله فرمانروای حق و آشکار ذکر روز پنجشنبه به اسم امام حسن عسکری (ع) است.

روایت شده در این روز زیارت امام حسن عسکری (ع) خوانده شود که خواندن آن موجب رزق و روزی می‌شود.

جمعه: اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ؛ خدایا بر محمد و آل محمد درود فرست و در فرج ایشان (حضرت مهدی) تعجیل فرما ذکر روز جمعه موجب عزیز شدن می شود؛

روایت شده که در این روز زیارت امام زمان (عج) خوانده شود.

نماز شب گناهان روز را پاک می کند

از آیات قرآن و روایات استفاده می شود که نماز شب از مستحباتی است که فضایل بیشماری داشته و آثار عمیق و گسترده ای در روح و روان و هم چنین اعمال و دنیا و آخرت انسان دارد از جمله:

أ‌- رسیدن به مقام شفاعت در قرآن به پیامبر(ص) خطاب شده است:«وَ مِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَکَ عَسى‏ أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً»[1]؛«و پاسى از شب را(از خواب برخیز، و) قرآن(و نماز) بخوان! این یک وظیفه اضافى براى توست؛ امید است پروردگارت تو را به مقام بلند محمود (مقام شفاعت شده) برساند.»

ب‌- نماز شب بهترین ابزار رفع مشکلات زندگی رسول خدا -صلّی الله علیه وآله – می فرماید:«أَیُّهَا النَّاسُ مَا مِنْ عَبْدٍ إِلَّا وَ هُوَ یُضْرَبُ عَلَیْهِ بِحَزَائِمَ مَعْقُودَةٍ فَإِذَا ذَهَبَ ثُلُثَا اللَّیْلِ وَ بَقِیَ ثُلُثُهُ أَتَاهُ مَلَکٌ فَقَالَ لَهُ قُمْ فَاذْکُرِ اللَّهَ فَقَدْ دَنَا الصُّبْحُ- قَالَ فَإِنْ هُوَ تَحَرَّکَ وَ ذَکَرَ اللَّهَ انْحَلَّتْ عَنْهُ عُقْدَةٌ وَ إِنْ هُوَ قَامَ فَتَوَضَّأَ وَ دَخَلَ فِی الصَّلَاةِ انْحَلَّتْ عَنْهُ الْعُقَدُ کُلُّهُنَّ فَیُصْبِحُ حِینَ یُصْبِحُ قَرِیرَ الْعَیْن‏»[2]؛ «ای مردم !هیچ کس از شما نیست مگر این که مشکلات هم چون کمربندی او را محاصره کرده است. پس زمانی که دو سوم از شب گذشت (و یک سوم آن باقی ماند) ملکی بر او وارد می شود و به او می گوید: برخیز و ذکر خداوند بگوی که صبح نزدیک است اگر او حرکت کرد و ذکر خداوند گفت، یک گره از گرفتاری هایش گشوده خواهد شد و اگر او برخاست و وضو گرفت و به نماز ایستاد، تمامی گره های گرفتاری از او گشوده می شود و صبح گاهان شادمان و با روشنی چشم از خواب بر می خیزد.»

ت‌- بخشش گناهان روز انسان در حدیثی حضرت صادق(ع) در تفسیر آیه مبارکه«إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئات»[3]؛«بی شک کارهای نیک، کارهای بد را پاک سازی می کند.» فرمود:«صَلَاةُ اللَّیْلِ تَذْهَبُ بِذُنُوبِ النَّهَارِ»[4]؛«نماز شب گناهان روز را پاک می کند.»

ث‌- زیبایی چهره در حدیثی از امام زین العابدین(ع) پرسیدند:«مَا بَالُ الْمُتَهَجِّدِینَ بِاللَّیْلِ مِنْ أَحْسَنِ النَّاسِ وَجْهاً قَالَ لِأَنَّهُمْ خَلُّوا بِرَبِّهِمْ فَکَسَاهُمُ اللَّهُ مِنْ نُورِه»[5]؛«چرا چهره و صورت شب زنده ترین این چنین زیبا است؟ فرمود: چون آنان با پروردگار خویش خلوت کرده اند و خداوند به آن ها جامه ای از نور خویش پوشانده است.»

ج‌- به دنبال داشتن دوستی خداوند متعال جابر بن عبدالله انصاری می گوید: شنیدم رسول خدا(ص) می فرمود:«مَا اتَّخَذَ اللَّهُ إِبْرَاهِیمَ خَلِیلًا إِلَّا لِإِطْعَامِهِ الطَّعَامَ- وَ صَلَاتِهِ بِاللَّیْلِ وَ النَّاسُ نِیَام‏»[6]؛«خداوند ابراهیم را دوست خود قرار نداد مگر به این خاطر که سفره اش باز بود و هنگامی که مردم در خواب بودند به نماز می ایستاد.»

ح‌- سلامتی بدن و زیاد شدن روزی در روایتى آمده است:«نماز شب باعث شرف و آبروى مؤمن، سلامت بدن، کفاره گناهان، بر طرف کننده وحشت قبر، سفید شدن صورت و نورانى شدن آن و زیاد شدن رزق مى‏ شود».

خ‌- نجات از وحشت قبر امام باقر - علیه السّلام – می فرماید:« صَلِّ رَکْعَتَیْنِ فِی سَوَادِ اللَّیْلِ لِوَحْشَةِ الْقُبُور»[7]؛« برای نجات از وحشت قبر، دو رکعت نماز در دل شب بخوان.»

د‌- کسب هیبت و ابهت با نماز شب امیرالمؤمنین علی - علیه السّلام – می فراید:«ان الله سبحانه وضع خمسة فی خمسة: العز فی الطاعة، والذل فی المعصیة و الحکمة فی جوف البطن و الهیبة فی صلاة اللیل و الغنا فی القناعة»[8]؛«خداوند متعال پنج چیز را در پنج چیز دیگر قرار داده است: عزت را در بندگی، ذلت را در معصیت، حکمت را در کم خوردن و خالی بودن شکم، هیبت و ابهت را در روی آوردن به نماز شب و ثروتمندی و بی نیازی را در قناعت.

ذ‌- طولانی شدن عمر ثامن الحجج علیّ ابن موسی الرّضا - علیه السّلام – فرموده اند:«عَلَیْکُمْ بِصَلَاةِ اللَّیْلِ فَمَا مِنْ عَبْدٍ مُؤْمِنٍ یَقُومُ آخِرَ اللَّیْلِ فَیُصَلِّی ثَمَانِیَ رَکَعَاتٍ وَ رَکْعَتَیِ الشَّفْعِ وَ رَکْعَةَ الْوَتْرِ وَ اسْتَغْفَرَ اللَّهَ فِی قُنُوتِهِ سَبْعِینَ مَرَّةً إِلَّا أُجِیرَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَ مِنْ عَذَابِ النَّارِ وَ مُدَّ لَهُ فِی عُمُرِهِ وَ وُسِّعَ عَلَیْهِ فِی مَعِیشَتِهِ»[9]؛«بر شما باد به نماز شب، زیرا هر بنده ای که در آخر شب بیدار شود و هشت رکعت نماز شب، و دو رکعت نماز شفع، و یک رکعت نماز وتر بخواند و در قنوت آن، هفتاد بار استغفار کند خداوند او را از عذاب قبر و آتش در امان دارد و عمر او را طولانی کرده و به زندگی او گشایش خواهد داد.»

ر‌- رفع غم اندوه و گرفتاری های مالی عن الصادق - علیه السّلام -:« َ صَلَاةُ اللَّیْلِ تُحَسِّنُ الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلُقَ وَ تُطَیِّبُ الرِّیحَ وَ تُدِرُّ الرِّزْقَ وَ تَقْضِی الدَّیْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو الْبَصَر»[10]؛«نمازشب باعث زیبایی سیما ونیکویی اخلاق و خوشبویی بدن و فراوانی رزق و مایه ادای قرض ها و از بین رفتن اندوه و تقویت نور چشم است.»

ز‌- کسب جایگاه مخصوص در بهشت پیامبر اعظم -صلّی الله علیه وآله – فرمود:«إِنَّ فِی الْجَنَّةِ غُرَفاً یُرَى ظَاهِرُهَا مِنْ بَاطِنِهَا وَ بَاطِنُهَا مِنْ ظَاهِرِهَا یَسْکُنُهَا مِنْ أُمَّتِی مَنْ أَطَابَ الْکَلَامَ وَ أَطْعَمَ الطَّعَامَ وَ أَفْشَى السَّلَامَ وَ صَلَّى بِاللَّیْلِ وَ النَّاسُ نِیَام‏»[11]؛«در بهشت غرفه هایی است که داخل آن از بیرون و بیرون آن از درون نمایان است و در آن افرادی از امّت من اسکان می یابند که سخن شایسته بر زبان می آورند و به اطعام طعام می پردازند و سلام را در میان مردم گسترش می دهند و همیشه روزه دارند و شب هنگام که همگان در خوابند، به نماز بر می خیزند.» (نورالثقلین، ج 3 ص 263).

س‌- گریان نبودن در قیامت امام صادق - علیه السّلام – می فرماید:«کُلُّ عَیْنٍ بَاکِیَةٌ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِلَّا ثَلَاثَةً عَیْنٌ غُضَّتْ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ وَ عَیْنٌ سَهِرَتْ فِی طَاعَةِ اللَّهِ وَ عَیْنٌ بَکَتْ فِی جَوْفِ اللَّیْلِ مِنْ خَشْیَةِ اللَّه‏»[12]؛«در قیامت همه چشم ها گریان است مگر سه چشم: - چشمی که از (دین و نظر به) آن چه خداوند حرام کرده بر هم نهاده شود؛ - چشمی که در شب جهت عبادت بیدار بماند. - چشمی که در دل شب از خوف خدا بگرید.

پی نوشت : [1] - اسراء (17)، آیه 79 [2] - أمالی المفید، ص 189 [3] - (11) هود 114 [4] - بحار الأنوار، ج84، ص 143 [5] - بحار الأنوار، ج84، ص 159 [6] - بحار الأنوار، ج‏71، ص 384 [7] - بحار الأنوار، ج‏75، ص 448 [8] - إرشاد القلوب إلى الصواب، ج‏1، ص 119 [9] - مستدرک ‏الوسائل، ج6، ص 331 [10] - ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 42 [11] - بحار الأنوار، ج‏66، ص 369 [12] - الکافی، ج‏2، ص 482 کتاب پرسش ها و پاسخ های نماز، سید حسن موسوی (مرکز تخصصی نماز)

حکم حرام بودن شراب

حکم حرام بودن شراب در برخى آیات قرآن کریم و فرمایشات معصومین(ع) وارد شده و در حرمت آن هیچ تردیدى نیست.[1] از جمله آثار مخرب شراب، تأثیر آن بر سایر اعمال و آداب دینى است از جمله در حدیثى مى‏ خوانیم:« لَا تُقْبَلُ صَلَاةُ شَارِبِ الْخَمْرِ أَرْبَعِینَ یَوْماً إِلَّا أَنْ یَتُوبَ»[2]؛«شخصى که شراب بنوشد تا 40 شبانه‏ روز نمازهایش قبول واقع نمى‏ شود مگر از این گناه کبیره توبه کند». و منظور کسانی که می گویند شراب خوار نماز ندارد نیز همین است. یعنی تا چهل روز نماز چنین فردی مورد قبول خداوند قرار نمی گیرد و به کار بردن چنین تعبیری به این معنا نیست که نماز بر او واجب نبوده و یا این که نماز از گردن او ساقط می شود و این حرف بهانه ای برای ترک نماز گردد، بلکه اگر کسی مرتکب خطای شراب خواری شد باید بعد از حالت مستی نمازش را به جا آورد چرا که نماز چنین فردی صحیح بوده و در هر صورت باید نماز خود را بخواند تا حداقل گرفتار عذاب ترک نماز نشود.

اما این که چرا تا چهل روز نماز شراب خوار مورد قبول خداوند قرار نمی گیرد؟ هر چند ممکن است در ظاهر این امر عجیب به نظر برسد ولى با بررسی حکمت و اسرار نماز معلوم می شود بین جسم و روح نمازگزار ارتباط تنگاتنگى هست چرا که نماز وسیله ارتقاء روحى و معنوى، عامل تقرب به ذات اقدس اله و… است. و از آن جا که اولین و مهم ترین اثر تخریبى شراب متوجه روح و جان آدمى است و نیز چون حقیقت انسان را روح او تشکیل مى ‏دهد لذا تأثیر سوء شراب، فاحش ‏تر و عظیم ‏تر از آن است که به نظر برسد. از همین رو وقتی گفته مى‏ شود نماز چنین فردى پذیرفته نیست، به این علت است که روح او قابلیت درک و استعداد دریافت فیوضات روحانى و معنوى را از دست مى‏ دهد. به طورى که از بعضى روایات به دست مى‏ آید، شراب امّ ‏الفساد و مادر تمام گناهان و لغزش ‏ها است. امام صادق(ع) مى‏ فرماید:«کسى که یک جرعه شراب بیاشامد، خدا و پیغمبران و مؤمنین او را لعنت مى‏ کنند، اگر به مقدارى بخورد که مست شود، روح ایمان از او دور مى‏ شود و به جایش روح کثیف شیطانى جایگزین مى‏ گردد، پس نماز را ترک مى‏ کند و ملائکه او را سرزنش مى‏ کنند و خداى تعالى او را خطاب مى‏ کند:«اى بنده من کافر شدى، بدا به حال تو». پس امام فرمود:«بدا به حالش، بدا به حالش، به خدا سوگند یک سرزنش الهى از هزار سال عذاب سخت‏ تر است»[3].

آرى شراب روح ایمان را متزلزل مى‏ سازد و روح ناآرام و بى ‏قرار و بدون اتکاء، هرگز فیض الهى و ارتباط معنوى را درک نخواهد کرد. هر عبادتى، به خصوص نماز نیاز به اقبال و توجه روح دارد اگر روح نمازگزار استعداد و قابلیت خود را از دست بدهد مانند ظرفى خواهد بود که واژگون در زیر بارش باران قرار بگیرد، مسلما هر قدر هم باران بیاید به داخل ظرف وارونه، داخل نخواهد شد.

در این خصوص از امام رضا علیه السلام نیز چنین روایت شده که:«شخصی به نام حسین بن خالد می گوید محضر مبارک حضرت رضا(ع) عرض کردم برای ما از پیامبر(ص) روایت شده که فرموده اند: کسی که شراب بیاشامد تا چهل روز نمازش مقبول نیست، آیا این روایت صحیح است؟ حضرت فرمودند: راویان این حدیث راست گفته وحدیث را صحیح نقل کرده اند. عرض کردم: چرا نمازش تا چهل روز مقبول نیست نه کم تر از آن و نه بیش تر حضرت فرمودند: برای این که حق تعالی خلقت انسان را مقدر و معین فرموده با این بیان: وقتی نطفه انسان در رحم مادر قرار می گیرد 40 روز به حال نطفه بعد تبدیل به علقه می شود. تا 40 روز سپس مضغه می شود و 40 روز به این حالت است (و همین طور جلو می رود تا خلقت کامل شود) بنابراین وقتی شخصی شراب می خورد آن شراب 40 روز در بدن او می ماند و تا این زمان که بقایا و ذرات شراب درجوف او باقی است نماز نباید مقبول درگاه الهی واقع شود.[4]

در پایان باید این مطلب را یاد آوری نمود همان گونه که در روایات تصریح شده باب توبه و رحمت الهی به سوی گناه کاران باز است لذا اگر فردی از گناه شرب خمر توبه نماید نمازش مورد قبول درگاه الهی قرار خواهد گرفت و توبه وی نیز باید به گونه ای باشد که عزم جدى بر ترک این گناه نماید به طورى که دیگر بازگشتى به گناه گذشته نکند و در آینده نیز هرگز به آن گناه فاحش مرتکب نشود.

===============================
پی نوشت :
[1] - مائدة (5)، آیه 90 و 91 - بقره (2)، آیه 219
[2] - مستدرک الوسائل، ج 17، ص 57
[3] - الکافی، ج 6، ص 399
[4] -علل الشرائع، ج‏2، ص 345
کتاب پرسش ها و پاسخ های نماز، سید حسن موسوی (مرکز تخصصی نماز)